نورپردازی در عکاسی می تواند بدون تجهیزات خاصی و با نور طبیعی روز انجام شود، فقط به یک سری ابزار کنترل کننده ی نور احتیاج دارد. اما در یک استودیوی تخصصی عکاسی صنعتی، برای انجام دادن عکاسی صنعتی به صورت حرفهای، کار با نور طبیعی و ابزارهای دم دستی و دست ساختهی خود افراد پیش نمیرود و به ابزار حرفهای و تخصصی نیاز دارد.
لازمه های نورپردازی عکاسی صنعتی
یکی از اولین ابزارها برای نورپردازی در عکاسی صنعتی طبیعتاً ابزار نورپردازی و چراغ است. چراغها را میتوان بر دو نوع نور ثابت و نور لحظهای یا غیر ثابت تقسیمبندی کرد. چراغهای نور ثابت، چراغهایی هستند که نور مداوم دارند و لحظهای نیستند. مانند لامپهای تنگستن، لامپهای کم مصرف، لامپهای مهتابی و چراغهای LED. کار کردن با این چراغها به این معنا است که عکس گرفته شده با همین مقدار نور ثبت خواهد شد و مقدار نور جبرانیای بیشتر از این مقدار وجود ندارد. البته امکان کم و زیاد کردن شدت این نوع چراغها و نورهای ثابت وجود دارد.
هر کدام از این نورها ویژگیهای کاربردی و بصری خود را دارند. به این معنا که نحوهی استفاده از آنها متفاوت است و اثرات بصری مختلفی روی عکس گرفته شده میگذارند. به عنوان مثال کستهای گرم و سرد رنگی زرد و نارنجی، یا سبز و آبی، یکی از این آثار بصری روی عکس نهایی است.
نوع دیگر چراغهای پرکاربرد در عکاسی، چراغهایی با نورهای لحظهای و با شدت بالا هستند که فلاش نامیده میشوند. این چراغها نور زیادی را در مدت زمان کم تخلیه میکنند و به این علت برای جبران نور کم و عکاسی صنعتی و تبلیغاتی مفید هستند. در نورپردازی عکاسی صنعتی، عکاس به بهترین میزان معیارهای در دسترس خود احتیاج دارد و نمیتواند در آنها برای جبران نور و رسیدن به یک نوردهی بهتر دست ببرد و کیفیت را فدای نوردهی بهتر کند. در نتیجه استفاده از فلاشها یکی از گزینههای پرکاربرد و مؤثر در این مواقع است. با استفاده از این نورها نیازی نیست تا مؤلفههای دیگر نوردهی تغییر کنند. در نتیجه با مقدار معقول و مورد نیاز پایین عوامل تعیینکنندهی کیفیت و نوردهی، میشود به عکسی باکیفیت رسید، چرا که جبران نوردهی تماماً بر عهدهی نور شدید تخلیه شدهی فلاش است.
فلاشهای عکاسی به دو نوع فلاش پرتابل یا دوربینی و فلاش استودیویی تقسیم میشوند که در این متن تمرکز بر روی فلاشهای استودیویی است.
فلاشهای استودیویی هم البته نور ثابت دارند و این نور ثابت که نور مادل یا model نام دارد، از نظر شدت و میزان قابل تغییر است. نور مادل برای عکاسی نیست و صرفاً سوژهی عکاسی صنعتی را در استودیو روشن کرده و پیشزمینهای از نور موجود در عکس نهایی میدهد. نور فلاش استودیویی به عکس صنعتی گرفته شده هیچ کست و تهمایهی رنگیای نمیدهد و تنظیمات وایت بالانس را صرفاً بر دوش تنظیمات دوربین میگذارد.
یک استودیوی تخصصی عکاسی صنعتی، بر اساس نحوهی چینش و آرایش نورهای اصلی و کمکی خود، معمولاً از چند فلاش استفاده میکند. به همین دلیل این فلاشها احتیاج دارند که با یکدیگر و با دوربین از نظر زمان تخلیه هماهنگ شوند. تنظیم کانالهای فلاش و هماهنگ کردن همهی آنها با هم روی یک کانال، از طریق تنظیمات فلاش بر روی هر یک از فلاشها امکانپذیر است؛ اما برای هماهنگ کردن همهی آنها با دوربین، به یک وسیله به نام رادیو تریگر احتیاج است. این وسیله به دوربین متصل میشود و همهی ست فلاش را با دوربین هماهنگ میکند تا زمانی که شاتر دوربین زده میشود فلاشها نور را تخلیه کنند.
ابزارهای کنترل کننده یا شکل دهندهی نور در یک استودیوی تخصصی عکاسی صنعتی
نورهای موجود در یک استودیوی تخصصی عکاسی صنعتی، میتوانند به صورت ساده و بدون ابزارهای کنترل کنندهی نور استفاده شوند و هم میتوانند با آنها همراه شوند. اما در هر صورت یکی از مجموعه تجهیزات مهم در یک استودیوی تخصصی عکاسی صنعتی، ابزارهای کنترلکنندهی نور است.
به صورت کلی نور چند مشخصهی اصلی دارد و شدت، جهت و کیفیت از مشخصههایی هستند که میتوانند توسط ابزارهای کنترلکننده و یا شکلدهندهی نور تغییر پیدا کنند و به صورتی دربیایند که یک عکاس برای عکس صنعتی خود مد نظر دارد.
میتوانیم اینطور بگوییم که نورپرازی در یک استودیوی تخصصی عکاسی صنعتی حرف اول را میزند. یک کالا یا یک جسم که به عنوان یک سوژهی عکاسی صنعتی پیش روی عکاس صنعتی قرار دارد، باید در وهلهی اول مثل خودش و همانطور که هست ثبت شود. یک عکس صنعتی باید بتواند در مورد ماهیت، جنس و نوع محصول عکاسی شده گویا باشد. برای این هدف، اصلیترین کار درست چیدن نورها و بهرهگیری از ابزارهای مختلف است. پرداختن به جنسیت یکی از چالش برانگیزترین کارها در عکاسی صنعتی و تبلیغاتی است. عکاسان در دراز مدت برای اثبات تواناییهای خود به سراغ عکاسی از اجسامی با جنسهای مختلف شیشه، استیل، نقره، پلاستیک و دیگر جنسها میرفتند. حتی در طول تاریخ کسانی هم هستند که همهی این اجسام از جنسهای مختلف مانند تخم مرغ، تخم مرغ خورد کن استیل، شیشهی نوشیدنی، کاغذ، اجسام فلزی و دیگر موارد را در یک قاب کنار هم میگذاشتند و آن را عکاسی میکردند تا توانایی و استعداد خود را در ثبت کردن انواع جنسیتها به رخ بکشند.
نورپردازی و توجه به بازتابهای نوری هم کلید موفق شدن در پرداختن به جنسیتها در عکاسی صنعتی است. مسلماً شما به عنوان یک بیننده و یا مشتری، وقتی با عکس یک چاقوی استیل روبهرو میشوید انتظار دارید که در واقعیت هم یک محصول استیل دریافت کنید و برعکس. اگر شما عکسی از یک چاقو ببینید که به نظر کیفیت چندان جالبی ندارد سراغ پیگیری خرید آن نمیروید. به همین دلیل، ابزارهای کنترلکنندهی نور در یک استودیوی تخصصی عکاسی صنعتی اهمیت بالایی دارند. ابزارهای کنترلکننده یا شکلدهندهی نور، تجهیزاتی جانبی هستند که به نحوی روی نور اصلی سوار میشوند.
همانطور که گفته شد کیفیت نور، جهت و شدت آن به وسیلهای این ابزارها قابل کنترل است.
کیفیت نور، در مورد نرم بودن و یا سخت بودن آن صحبت میکند. معمولاً در عکسهای پرتره، خصوصاً عکسهای پرترهی خانمها و کودکان، از نورهای نرم استفاده میشود، به این معنی که وسیلهای برای نرمکردن نور جلوی نور چراغ قرار میگیرد تا کیفیت آن را تغییر دهد. سافت باکسها و چترها از وسایلی هستند که جلوی نور قرار میگیرند تا نور را پخشتر و نرمتر کنند و سایههای شدید را از بین ببرند. اما شاید در عکاسی صنعتی کمتر مواقعی باشد که به نورهای نرم احتیاج پیدا کنیم. هدف در عکسهای صنعتی شاید زیباتر و لطیفتر نشان دادن محصولات نباشد، بلکه تمرکز بیشتر بر واقعی نشان دادن سوژهها است. البته که در بعضی موارد در برخورد با مشتری شاید چنین اهدافی تغییر کند. به طور مثال عکاسی صنعتی از وسایل آرایشی، جامعهی هدف بانوان را مخاطب قرار میدهد و نوع این محصولات شاید بطلبد که به نحوی لطیفتر و خیالانگیزتر عکاسی شوند.
دیفیوزرها و رفلکتورها، ابزارهایی هستند که شدت نور کمی را به سوژهی عکاسی صنعتی میدهند. دیفیوزرها نور ضعیفتری را از خود عبور میدهند و رفلکتورها نور تابیده شده را بازتاب میدهند؛ به این دلیل نوری با شدت پایینتر در اختیار عکاس صنعتی میگذارند. این وسیلهها برای پر کردن سایههای شدید و یا جبران نور کم در بخشی از قاب مؤثر هستند.
شیدرها (shader) با نام دیگر بارن دورها (barn door) ابزارهایی هستند که به نور جهت میدهند. در واقع نور را به یک محدودهی خاص محدود میکنند. به طور مثال در عکاسی صنعتی از یک خودرو، ممکن است آینههای بغل جزئیاتی داشته باشند و عکاس لازم بداند که آنها را هم به خوبی نشان بدهد. برای همین میتواند از بارن دور استفاده کند تا به وسیلهی ۴ پرده که از طریق لولا متحرک هستند، نور را از چهار طرف، یا از سه طرف یا به همین ترتیب از دو و یک طرف محدود کند تا روی یک قسمت از سوژه بیفتد.
همچنین در همین مثال، میشود تصور کرد که عکاس صنعتی لازم بداند آرم خودرو را برجستهتر کند. به همین منظور از اسنوت یا snoot استفاده میکند که کار بارن دور یا شیدر را انجام میدهد منتها در یک محدودهی کوچکتر و ظریفتر. اسنوت کاری میکند تا نور چراغ فقط از مجرای یک دایرهی کوچک عبور کند و نور به صورت اختصاصی یک بخش کوچک را روشن کند. اسنوت میتواند برای روشن کردن قسمتی از پسزمینهی تیره یا فون عکاسی صنعتی هم مفید باشد.
یکی دیگر از ابزارهای شکلدهندهی نور که در عکاسی صنعتی کاربرد دارد، گرید یا grid است. این ابزار، یک صفحهی شطرنجی توخالی است که جلوی نور قرار میگیرد و آن را تغییر میدهد. به این شکل که نور فقط از بخشی از قسمتهای آن عبور کرده و قسمتهایی را روشن میکند و قسمتهایی را تیرهتر میگذارد، یا نور کمتری به آنها میدهد. یکی از انواع گریدها، گرید لانه زنبوری است که حفرههای آن به صورت شش ضلعی هستند. گریدها میتوانند روی انواع ابزارهای شکلدهندهی دیگر نصب شوند، مانند کاسههای نور یا سافت باکسها.
همچنین ابزارهایی هم هستند که شاید تأثیر کمی در شدت و کیفیت و جهت نور در استودیوی عکاسی صنعتی بگذارند اما وسیلهای محافظ برای لامپ اصلی محسوب میشوند. در واقع به ندرت پیش میآید که در یک استودیوی تخصصی عکاسی صنعتی ابزارهای نورپردازی با لامپ باز و لخت و بدون هیچگونه ابزار مکملی استفاده شوند. این نوع نور نوری شبیه به نور پراکندهی محیطی دارد و برای نورپردازی حرفهای مناسب نیست، چون ماهیتی متمرکز ندارد. به همین دلیل عکاس کنترلی روی آن نداشته و عمل نورپردازی مختل میشود. بنابراین ابزاری مانند کاسه به همین جهت استفاده میشود تا نور لامپ را متمرکز کرده و همچنین از لامپ محافظت کند.