اول از همه میخواهیم بررسی کنیم که چرا به سایت احتیاج داریم؟
جدا از اینکه امروزه تقریباً همه برای خود سایت شخصی و غیر شخصی دارند و این مسئله ممکن است ما را هم تشویق کند، میخواهیم دلایل اصولی داشتن سایت را بررسی کنیم. مسئله فقط همرنگ جماعت بودن نیست، دلایل منطقی‌ای برای این کار وجود دارد!
دیده شدن:
سایت معرف کسب و کار ما است. سایت میتواند عاملی باشد که حضور ما را در شبکه‌ی وب ثابت کند. عادتها همیشه در حال تغییر هستند و امروزه همه به صورت آنلاین دنبال چیزی میگردند که می‌خواهند. اگر خود را در معرض این سرچ‌های آنلاین قرار دهیم طبیعتاً دیده می‌شویم و یکی از راه‌های قرار دادن خود در معرض سرچ کاربران، داشتن سایت است.
بعد از تصمیم نهایی برای داشتن سایت، باید برای خود مشخص کنیم که چه چیزی از سایت میخواهیم؟ این سوال باعث میشود به معیارهای شکل‌دهی سایت دقیق‌تر فکر کنیم و خواسته‌هایمان را واضح‌تر با طراح سایت در میان بگذاریم. با این وجود طراح سایت هم معیارهای مشخصتری برای انجام کار خود دارد و آن را بهتر میتواند پیش ببرد.
پورتفولیوی آنلاین:
در صورت داشتن یک سایت، جایی را داریم که بتوانیم در تبلیغات خود به آن ارجاع بدهیم. منظور از تبلیغات لزوماً بیلبورد و پیامک نیست. در موقعیت‌هایی شبیه به مصاحبه‌های کاری، یا کسب مشتری در لحظه، برای دیدن نمونه کارهایمان میتوانیم آدرس سایت خود را بدهیم که در آن بهترین نمونه کارهایمان را بارگذاری کرده‌ایم.
دلایل دیگری مانند:
- ارتباط برقرار کردن و شناختن مشتریان و مخاطبان
- معرفی کامل خود و محصول‌مان
- اعتبار بخشیدن به کسب و کار
- در دست گرفتن مدیریت و کنترل کسب و کار
- صرفه‌جویی در وقت
و دلایل دیگری برای لزوم داشتن سایت وجود دارند که به آنها به تفصیل نمیپردازیم.
تبلیغات:
دلیل بعدی این است که با داشتن سایت با مقدار کمتری هزینه، تبلیغات بیشتری را انجام داده‌ایم. میشود به صفحات سایتمان به چشم صفحات تبلیغاتی نگاه کنیم که 24 ساعت شبانه روز و 7 روز هفته بدون محدودیت آنجا هستند و هزینه‌ی اضافیای برایشان نمیپردازیم! این صفحات کاملاً در دست ما هستند و با انواع محتواهای مؤثر میتوانیم آنها پر کنیم تا کاربران بیشتری را به آن جذب کرده باشیم.
از وب سایت چه میخواهیم؟
در ابتدا قبل از سفارش و انجام باقی مراحل اولیه‌ی طراحی سایت، زمینه‌ی کاری، رویکرد، هدف و هویت ما و کسب و کارمان را باید برای طراح سایت توضیح داده باشیم.
معیارهای طراحی سایت
نحوه‌ی کنترل محتوای سایت
یکی از معیارهای سایت این است که استاتیک یا داینامیک بودن آن برایمان فرقی داشته باشد. سایتی که استاتیک باشد برای ایجاد تغییر و بهروز کردن حتماً به طراح سایت نیاز دارد. سیستم سایت استاتیک سیستم برنامه‌نویسی اختصاصی یا framework نام دارد. تغییرات در فضای کدهای HTML و CSS تعریف میشوند و اگر زبان برنامه‌نویسی بلد نباشیم در این زمینه کاری از دست ما برنمی‌آید. اما در وبسایت داینامیک برای مایی که صاحب سایت هستیم یک پنل مدیریت تعریف شده‌است و میتوانیم از طریق آن اطلاعات و محتوای سایتمان را مدیریت و بهروز کنیم. در این حالت، سیستمی که برای سایت تعریف میشود سیستم مدیریت محتوا یا content management system است که به اختصار CMS نام گرفته است. در این صورت لزوماً طراح سایت مورد نیاز نیست تا برای انجام تغییرات به او وابسته باشیم، اما باز هم در هر صورت همه‌ی بخش‌های سایت مثل قالب اصلی و گرافیک توسط ما (که کارفرما هستیم) قابل تغییر نیست.
دامین یا دامنه وب سایت
مسئله‌ی اولی که با آن برای دامین سایت روبرو هستیم نام آن است. دامین سایت آدرس آن محسوب میشود و همان آدرسی است که در نوار جستجوی مرورگر تایپ میشود تا در دسترس قرار گیرد. دامین سایت مثل آدرس ایمیل است و محدودیت دارد. به این معنی که ممکن است عبارتی که ما علاقه داریم از آن برای آدرس سایت استفاده کنیم از پیش توسط فرد دیگری برای سایت دیگری استفاده شده باشد. در نتیجه باید چند گزینه‌ی جایگزین هم مد نظر داشته باشیم تا در صورت اشغال یک آدرس، آدرس دیگری را جایگزین کنیم.
البته که در این موضوع باید به خود نام توجه داشته باشیم. برای اینکه این نام در ذهن مخاطب بماند و مخاطب بتواند آن را مختص به کسب و کار ما بداند، باید مرتبط با نام اصلی کسب و کار باشد. اگر هم برای فردی ساخته میشود باید شامل نام خود او باشد. خود نام این دامنه در ساختن برند مدنظر مؤثر است و صرفاً یک آدرس نیست. خوانایی و راحتی تایپ در این مسئله مهم است. همچنین استفاده از علائمی ماند خط تیره و نقطه و آندرلاین و عدد میتواند مخاطب را هنگام تایپ گیج کند و نتواند به خاطر بسپارد که کدام یک از اینها در آدرس وجود داشت. همچنین پسوند مورد استفاده (com, net, ir, org, co, …) باید مطابق با نیاز انتخاب شود.
نام دامنه‌ی ما فقط برای یک سال و دو سال انتخاب نمی‌شود و تقریباً همیشگی است. تغییر دادن نظر در این باره به قیمت از دست دادن تعداد بسیاری از مشتریان و هزینه‌ای سنگین تمام میشود. در نتیجه باید پیش از انتخاب آن دربارهی آن فکر کنیم و بهترین کار آن است که اسم برندمان را روی آن بگذاریم. اما در این باره باید به خاطر داشته باشیم که اگر با نام طولانیای برای برند مواجه هستیم از اختصار یا بخشی از آن برای آدرس سایت استفاده کنیم. با این کار در عین حال که معرف اسم برند است برای به خاطر ماندن در ذهن کاربر مناسب‌تر است.
سرعت لود شدن یا بالا آمدن صفحات سایت
باید در نظر داشت که تعداد صفحات و سنگین بودن اطلاعاتی مانند عکس و فیلم، سایت را سنگین، و زمان لود شدن آن را طولانی می‌کند. سایتی هم که زمان زیادی طول بکشد تا بالا بیاید برای کسی محبوب و کارآمد نیست و سریع بسته میشود. این مورد باید هنگام آپلود مطالب یا انتخاب صفحات اصلی رعایت شود.
رتبه بالا در نتلیج جستجو یا سئو
سایت طراحی و تولید میشود تا مورد بازدید قرار بگیرد. علاوه بر راه‌های مستقیم مثل درج آدرس بر روی پاکتهای فروش که مخاطبان را به سایت هدایت میکنند، مقدار قابل توجه‌ی از مخاطبان از طریق سرچ و جستجو به سایت ما می‌رسند. سئو یا بهینه‌سازی موتورهای جستجو شامل قوانین و راهکارهایی است که رعایت کردن آنها، سایت ما را در دیدرس روباتهای موتورهای جستجوگر قرار میدهند. حتما برایتان پیش آمده که هنگامی که در گوگل دربارهی مطلبی سرچ میکنید و در کسری از ثانیه با 400 هزار نتیجه‌ی لیست شده مواجه می‌شوید. چه تعداد از لینکهای نتیجه‌ی جستجو را باز میکنید؟ فقط اولی؟ 4 تای اولی؟ تمام لینکهای صفحهی اول جستجو؟ طبیعتاً اگر دنبال مطلبی خاص باشید اطمینان پیدا میکنید که اگر در صفحهی اول نتایج جستجو مطلب مفیدی پیدا نکرده‌اید در صفحه‌های بعدی هم چیزی دستگیرتان نمی‌شود مگر اینکه نحوه‌ی سرچ خود را تغییر دهید. چیزی که مدنظر همه‌ی کسب و کارهای مهم است این است که صفحهی سایت‌شان در صدر اول صفحهی جستجوی گوگل باشد. این کار ملزم به کسب محبوبیت و بازدیدهای زیاد است که خود آن هم به رعایت قوانین سئو و بهینه سازی نیازمند است.
قالب طراحی و ساختار وبسایت
یک طراح باید متوجه باشد که هر رویکرد و هر زمینه‌ی اطلاعاتی نیازمند نوع مشخصی از قالب و طراحی است. یک سایت فروشگاهی با سایتی که در مورد موارد پزشکی اطلاعات اصولی و موثق می‌دهد بسیار متفاوت است. سایت فروشگاهی نیازهای متفاوتی دارد، مشتریان دیگری را به خود جذب می‌کند، اطلاعات مقاله‌ای در قسمت بلاگ سایت حیاتی نیستند و نقش اصلی سایت بر روی دوش محصولات عرضه شده و نحوه‌ی عرضه شدن آنها است. طراح نباید قالب پیش‌ساخته‌ی خود را برای مشتریان متعدد خود به کار گیرد. این روش موفقیتی برای مشتریاش به بار نمی‌آورد و در عین حال به عنوان یک طراح سایت فرصت پیشرفت کردن را از خود می‌گیرد.
تجربهی کاربری سایت
چینش و معماری عواملی که منجر به تولید احساس رضایت و لذت در مشتری میشوند تا کاربر به چیزی که میخواهد دسترسی پیدا کند و خاطرهی خوبی داشته باشد، تحت عنوان طراحی تجربهی کاربری بررسی میشوند. در رابطه با یک سایت، اینکه کاربر برای کلیک کردن با فاصله‌ی کم دکمه‌ها اذیت نشود، برای پیدا کردن بخش یا لینکی مجبور به صرف زیاد وقت نباشد، و علاقه‌مند به استفاده‌ی مجدد از آن باشد مواردی از این قبیل هستند.
طراحی رابط کاربری (بخشی از طراحی تجربهی کاربری)
عوامل ظاهری مثل رنگ، فونت، علائم و چینش بصری عناصر تشکیل دهنده‌ی سایت مربوط به طراحی رابط کاربری هستند. رابط کاربری هم مثل تجربهی کاربری دنبال این است که تجربهی خوبی برای کاربر بسازد و کاربر از سایت با خاطرهی خوبی یاد کند تا باز هم به آن مراجعه کند.
علاوه بر کارهایی که باعث شکل دادن سایت ما میشود باید به عواملی که ادامه‌ی فعالیت سایت به آنها وابسته است هم فکر کنیم.
پشتیبانی سایت
عاملی مانند پشتیبانی یک عامل حیاتی است. امکان ندارد که مدیر سایت هنگام کار با آن به مشکلی برنخورد یا گزارشی مبنی بر برخورد مشتری با سایت دریافت نکند. در نتیجه پشتیبانی سایت هم برای مدیر سایت که آن را اداره می‌کند و هم برای کاربرانی که به عنوان مشتری به آن مراجعه میکنند کارساز است. در نتیجه بهتر است برای طراحی سایتمان به شرکت یا فردی مراجعه کنیم که همیشه در دسترس باشند و پاسخگوی نیازهای بعدی ما هم باشند.
امنیت
ممکن است فکر کنیم سایت ما یک سایت شخصی است و هک کردن آن نفعی به حال کسی ندارد، اما سوء استفاده از سایت‌ها میتواند گستره‌ی وسیعی را در بر بگیرد و شامل مواردی شود که به ذهن ما نرسد. سادگی و بی‌ضرر بودن و معصومیت و معروف نبودن سایت ما دلیل بر آن نمی‌شود که از آن محافظت نکنیم. امنیت سایت برای حفظ محتوای داخل سایت و اطلاعاتی درج شده‌ی محرمانه در آن لازم است. این کار هم باید زیر نظر طراح حرفه‌ای سایت انجام شود. شرط اولیه‌ی این مسئله این است که سایت به حدی امنیت بالایی داشته باشد که قابل هک کردن نباشد اما در صورت هک شدن و هنگام بروز مشکل هم باید تیم پشتیبانی به این قضیه آگاه شوند و جلوی آن را بگیرند.
و اما آخرین مورد، سازگاری!
از دستگاه‌های مختلفی برای وصل شدن به شبکه‌ی وب و دیدن سایت‌ها استفاده میشود. ظاهر سایتی که در مرورگر لپتاپ نشان داده میشود باید با ظاهر و ساختار صفحهی موبایل یا تبلت فرق کند. لمس کردن یک دکمه روی صفحهی لمسی مانند کلیک کردن با لپتاپ نیست و نیازمند دکمه‌های بزرگتر، فضای خالی بیشتر بین دکمه‌ها و در عین حال محیط ساده‌تری است. سایز نوشته‌ها هم بر اساس سایزی که متناسب با صفحهی موبایل هستند تغییر میکنند. کادری که با نمایشگر لپتاپ و کامپیوتر دیده میشود کادر مستطیل افقی وسیعی است اما در موبایل به صورت پیش فرض یک کادر کوچک عمودی صفحهی سایت را نشان می‌دهد. تشخیص و سازگاری با ابزار مورد استفاده تجربهی لذت‌بخشتری برای کاربر می‌سازد. همچنین سایت باید با انواع مرورگرها سازگاری داشته باشد و تا جای امکان از استفاده‌ی عواملی مانند تصاویر متحرک و انیمیشنی، که سازگاری آن را با همه‌ی مرورگرها کاهش می‌دهد جلوگیری کند.