برقراری ارتباط با مراجعهکننده کلیدی ترین کار عکاس پرتره است
فرد مراجع برای عکس پرتره چه شرایطی را تجربه میکند؟
عکاسی پرتره علاوه بر چهره فرد مراجع، به احساسات او و همچنین به پوزهای تأثیرگذار احتیاج دارد. پرترهای از چهره فرد بدون هیچگونه احساسی که در آن جریان داشته باشد، عکسی شبیه عکس احراز هویت شده و پرتره موفقی نخواهد بود. پوز هم مورد مهمی است که به همکاری عکاس و سوژه بازمیگردد. حتی اگر فرد مراجع هیچ پیشزمینهای در مادلینگ و پوز گرفتن نداشته باشد، میتواند با کمک عکاس پوز حقیقی خود را پیدا کند که در آن حالت نزدیکترین پوز به خودش است. بنابراین یکی از مهمترین نکاتی که در عکاسی پرتره مطرح است، برقراری ارتباط با فردی است که جلوی دوربین نشسته است.
قرارگیری جلوی دوربین بالفطره افراد را معذب و منقبض میکند. دوربین وسیلهای است که تصویری را از افراد ثبت میکند که خود آنها دخالتی در آن ندارند. حال اگر این موقعیت را در محیط استودیوی عکاسی تصور کنیم، وضعیت بغرنجتر هم میشود.
در استودیو عکاسی هنگام عکس برداری پرتره، تمام نورها روی سوژه است. سوژه در روشنایی است و عکاس در تاریکی. مشابه بازیگر تئاتری که روی صحنه است یا خوانندهای که روی سن قرار دارد و چیزی از تماشاچیان نمیبیند، سوژهی عکاسی پرتره هم زیر نورهای استودیویی شدید در حال اذیت شدن است و قفل شده در حالی که عکاس در مسند قدرت به او توصیه و امر و نهی میکند. همچنین او باید تا جای ممکن بی حرکت بنشیند تا کادر را تغییر ندهد، ارتفاع بدن خود را با قوز کردن و صاف نشستن یا ایستادن تغییر ندهد تا کادر به هم نریزد، به خاطر نورهای متعدد افزایش بدنش دما پیدا کرده و همه اینها در حالی است که عکاس میتواند به راحتی و آزادانه حرکت کند.
بنابراین عکاس پرتره در مسند قدرت و کسی که جلوی دوربین قرار میگیرد در موضع ضعف است. این شرایط به خودی خود از جنبه زیبایی شناسی عکس پرتره میکاهد. عکاس پرتره برای رسیدن به نتیجه بهتر باید این فضا را از بین ببرد و خود و دوربینش را همرده با سوژه قرار دهد. اگر سوژه متوجه شود که آسیبی او را تهدید نمیکند، در معرض قضاوت شدن نیست و نیاز نیست نگران باشد، انقباض صورت و بدن خود را از بین میبرد و میتواند با دوربین ارتباط بگیرد.
این ارتباط میتواند در حد صحبت روزمرهای که دو طرف را درگیر کند، یک شوخی محترمانه، یا حتی پیشرفت دادن رابطهی آشنایی قدیمی باشد. در این حالت احساس نزدیکی و دوستی از طرف مراجعهکننده حس میشود و میتواند جلوی دوربین پوزهای بهتری بگیرد.
پرتره محیطی چیست؟
یکی از شاخههای پرتره که کار عکاس را برای برقراری ارتباط آسانتر میکند پرتره محیطی است. در این شکل از عکاسی پرتره، سوژه میان فضای آشنای خود، فضایی که معرف اوست نشان داده میشود. به این معنا که عکاسی ممکن است در محل کار او، در اتاق کار، دفتر، بخشی از خانه که به آن تعلق خاطر دارد و یا حتی در حال انجام کاری که معرف شخصیت اوست نشان داده شود. در این حالت عکاس وارد فضای سوژه شده و فضای امن سوژه، تا حدی فضای غالب و مغلوبی بین عکاس و سوژه را از بین برده و آنها را همسطح کرده است. در این حالت حتی شاید برقراری ارتباط برعکس انجام شود. در این محل، این عکاس است که یک غریبه محسوب میشود و باید توانایی خود را به کار گیرد تا در جنبههای خصوصی و عمومی محل کار سوژهاش وارد شود. در ضمن می توان از عکاسی پرتره ، در عکاسی تبلیغاتی هم استفاد کرد .
پوشاندن عیوب
تقریباً میشود گفت هیچ فردی علاقه ندارد با عیب و ایرادی که خودش متصور میشود آنها را در چهرهاش دارد یا اینکه حقیقتاً وجود دارند در عکس پرتره خود مواجه شود. افراد هر چقدر هم که خود را قبول داشته باشند احتمال اینکه عکس خود را با همان ایراد بپذیرند کم است. این ایراد میتواند نقطه ضعف افراد محسوب شود و میتواند جنبهای واقع گرایانه و قابل پذیرش برای آنها داشته باشد. اما عکاس پرتره موظف است ابتدا قبل از شروع عکاسی به آنالیز ساختمان صورت و چهره فرد بپردازد.
حتی بعضی مواقع ممکن است نقصانی در چهره فرد وجود داشته باشد -به طور مثال بینیاش انحراف داشته باشد- و خودش نداند، اما عکاس بر حسب تجربه متوجه شود. در این حالت میتواند با نورپردازی این انحراف را یا برطرف کند، یا حداقل آن را تلطیف کند و کمتر نشان دهد.
مدلهای شناخته شدهای از نورپردازی عکاسی پرتره هستند که عکاسان آن را میشناسند و بر حسب سوژه آن را اعمال میکنند. به طور مثال نورپردازی پروانهای که سایهی بینی را روی پشت لب میاندازد، برای افرادی مناسب است که پشت لب بلندی دارند و بهتر است با این نورپردازی از بلند بودن آن کاسته شود. مدل دیگری از نورپردازی عکاسی پرتره برای بینیهای قوسدار مناسب است، مدل دیگری برای بینیهای نسبتا کوچک مناسب است و موارد دیگر.
به این ترتیب عکاس پرتره بر اساس چهره فرد مراجع، روحیه، نقصان های جسمی و نقاط قوت و ضعف اوست که دست به نورپردازی و عکاسی میزند.
تجهیزات عکاسی پرتره چه مواردی را شامل میشود؟
از آنجایی که هدف در عکاسی پرتره تا حدودی خوشچهرهتر نشان دادن افراد نیز هست، بنابراین از وسیلهها و تجهیزاتی استفاده میشود که خلل و فرج پوست را پنهان کند و آن را صافتر نشان دهد. برای عکاسی پرترهای که بخواهد به این اهداف برسد باید از نور سافت یا نرم استفاده کرد.
سافت باکس
نوری که از چراغ عکاسی بیرون میآید و توسط کاسه معمولی روی آن هدایت میشود کیفیت چندان سافتی ندارد، بنابراین از سافت باکس برای نرم کردن آن استفاده میشود. نرم کردن نور برای عکاسی پرتره به این علت انجام میشود که سایهها روی صورت سوژه ملایمتر و نرمتر باشند. این سایهها بر اساس نوع نوردهی شدید و ضعیف یا کمتر و بیشتر میشوند اما لطیف کردن سایهها باعث میشود تمرکز روی خود کلیت صورت سوژه باقی بماند و یک عضو -به طور مثال بینی- جلب توجه نکند.
سافت باکس یک محفظه چند وجهی است که تمام وجوه آن جز یکی به رنگ سیاه ساخته میشوند. وجهی که سفید است و پارچه سفید یا روشن ماتی دارد، وجهی است که بنا است نور را از خود رد کند و به سوژه بتاباند.
بیوتی دیش
بیوتی دیش اساسا برای عکاسی پرتره ساخته شده است. بیوتی دیش کاسهای با زاویهی باز است و نور بازتابیده شده به کنارههای کاسه را به چهرهی سوژه میتاباند. بیوتی دیش نه مانند سافت باکس نور را کاملاً نرم میکند و نه مانند نور چراغ عکاسی خالی، هارد و سخت است و سایههای شدید ایجاد میکند. برای ایجاد کردن سایههای بهجا و متناسب و به دور از حالت بسیار نرم و تصنعی سافت باکس میشود از بیوتی دیش استفاده کرد.
لانه زنبوری
این وسیله که برای کنترل نور و شکل دهی به آن استفاده میشود، یک صفحهی متخلخل است که به عنوان ابزار شکل دهنده نور روی چراغ عکاسی، به خصوص بیوتی دیش قرار میگیرد. در واقع مجموع کاسهی بیوتی دیش و لاله زنبوری، ترکیب کاملی از بیوتی دیش را میسازند. سوراخهایی که روی لانه زنبوری وجود دارند مانند لانه زنبور شش ضلعی هستند. صفحهای از تعداد بسیار زیادی شش ضلعیهای به هم چسبیده که نور را دچار شکست میکنند و سایههای روی صورت سوژه را طبیعیتر نشان میدهند در عین حال که جزئیات را حفظ میکنند.
البته که استفاده از چراغهای عکاسی معمولی بدون وسایل الحاقی کنترل کننده نور برای عکاسی پرتره هیچ مانعی ندارد اما تجهیزاتی که گفته شد، تجهیزات لازم و کلاسیک برای عکاسی پرتره هستند که برای همین شاخه عکاسی ساخته شدهاند.
لنز عکاسی پرتره چیست؟
برای عکاسی پرتره از لنزهای با فاصله کانونی نرمال و بالا و با دیافراگم پایین استفاده میشود. به این علت که نیاز است چهره سوژه مشخصترین عنصر داخل عکس بوده و پس زمینه آن محو شوند.
بنابراین لنز نرمال هر دوربین، که بر اساس قطع دوربین متفاوت است و میتواند 50 میلیمتر یا 80 میلیمتر باشد، یا لنزهایی با فاصلهی کانونی بالا که بالاتر از فاصله کانونی نرمال شناخته میشوند و تله نام دارند استفاده میشود. همچنین لنزی که پایین ترین دیافراگم را داشته باشد که لنزهای گران قیمتی نیز هستند چرا که یکی از معیارهای تعیین قیمت لنز عکاسی بازترین دیافراگم آن است.
عکاسی با این فاصله کانونی و با این دیافراگم، باعث میشود عکس پرتره نتیجه؛ سوژه را در میان و پس زمینه را به صورت محو و blurry نشان دهد. مشابه عکسی که با حالت portrait گوشیهای موبایل خود میگیریم.
چرا حفظ واقعگرایی در عکاسی پرتره اهمیت دارد؟
بعضی اوقات مشاهده میکنیم که در عکسهای رتوششده و ادیتشده، بافت صورت افراد به خصوص خانمها از بین رفته است. این اتفاق در عکاسی پرتره مراسم و عروسی اتفاقی شایع است و خیلی از خانمها نسبت به آن علاقه نشان میدهند چرا که پوستشان را صاف و یکدست نشان میدهد. اما نکتهای که در عکاسی پرتره حرفهای اهمیت دارد حفظ بافت صورت است. پوست به هر حال پوست زنده یک انسان است و نه عروسک بیجان. هرچه هم که توسط آرایش و گریم پوشانده شود باز هم بافت طبیعی خود را حفظ میکند. این موضوع باید در ادیت رعایت شود و در نورپردازی هم. با نور دادن بیش از حد به صورت، بافت طبیعی صورت از بین رفته و صورت اوراکسپوز میشود. درست است که در این حالت برخی نواقص صورت مانند اندازه بزرگ بینی یا پوست ناهموار و لکدار برطرف میشوند اما حقیقی بودن پرتره از بین میرود. با انتخاب کادراژهای متفاوت میشود حس ناامنی فرد نسبت به پوست ناصاف صورتش را از بین برد.